Δύο ακόμα σημαντικά έργα στον τομέα του πολιτισμού εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ 2014-2020 της Περιφέρειας Κρήτης με υπογραφή του Σταύρου Αρναουτάκη.
Έργα ανάδειξης συνολικού προϋπολογισμού 750.000 ευρώ θα πραγματοποιηθούν στο Μινωϊκό Ανακτορικό Κέντρο της Ζωμίνθου στον Ψηλορείτη και στις Βυζαντινές-Μεταβυζαντινές Εκκλησίες του Φαραγγιού της Σαμαριάς (Άγιος Νικόλαος, Άγιος Γεώργιος, Μεταμόρφωση Σωτήρος, Οσία Μαρία Αιγυπτία, Αφέντης Χριστός) στο πλαίσιο της ΟΧΕ Περιοχών UNESCO Κρήτης.
Συγκεκριμένα 400.000 ευρώ θα διατεθούν στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου για τη Μινωϊκή Ζώμινθο που βρίσκεται εντός του Γεωπάρκου UNESCO του Ψηλορείτη, στα 1200 μέτρα υψόμετρο, για την προστασία, ανάδειξη και προβολή του αρχαιολογικού χώρου, καθώς και την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών προκειμένου να καταστεί ασφαλώς επισκέψιμος. Ο χώρος έχει μακραίωνη ιστορία που ξεκινά από τη Μινωική περίοδο και φθάνει μέχρι και τη Βενετοκρατία. Το κυριότερο κτηριακό κατάλοιπο ωστόσο είναι το ανάκτορο της μινωικής περιόδου. Ο χώρος κατασκευής του δεν είχε επιλεχθεί τυχαία, καθώς η Ζώμινθος βρίσκεται στο μέσο περίπου της απόστασης μεταξύ του Ανακτόρου της Κνωσού και του Ιδαίου Άντρου. Όπως προκύπτει από τα σημαντικά ευρήματά του, το ανάκτορο ήταν ένα σημαντικό οικονομικό, θρησκευτικό και παραγωγικό κέντρο.
Επιπλέον 350.000 ευρώ θα διατεθούν στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων για την αποκατάσταση και ανάδειξη των 5 Εκκλησιών των Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών χρόνων που βρίσκονται εντός του Εθνικού Δρυμού, κατά μήκος της διαδρομής του Φαραγγιού της Σαμαριάς το οποίο είναι αναγνωρισμένο από την UNESCO ως Απόθεμα της Βιόσφαιρας.
Πρόκειται για πέντε μονόχωρους ναούς χρονολογημένους από τις αρχές του 14ου αιώνα (ο Ι. Ν. Οσίας Μαρίας Αιγυπτίας) μέχρι και τον 18ο (οι υπόλοιποι τέσσερις, δηλαδή οι Ι.Ν. των Αγ. Νικολάου, Αγ. Γεωργίου, Μεταμόρφωσης Σωτήρος και Αφέντη Χριστού). Για το σύνολο των εκκλησιών θα υλοποιηθεί δίγλωσση ψηφιακή εφαρμογή για κινητές συσκευές, η οποία θα διασυνδέσει τις εκκλησίες σε ενιαία εικονική διαδρομή (διαθέσιμη και για άτομα ΑΜΕΑ). Με το πέρας το έργου, οι ναοί θα παραδοθούν στατικά και μορφολογικά αποκατεστημένοι και ασφαλώς επισκέψιμοι, εντασσόμενοι αρμονικά στο φυσικό περιβάλλον της Σαμαριάς.
Όπως σημειώνει ο Περιφερειάρχης «Η Περιφέρεια Κρήτης θα συνεχίσει να υποστηρίζει την προστασία και ανάδειξη του μοναδικού πολιτιστικού και φυσικού αποθέματος του νησιού ως ενδογενή και βιώσιμο αναπτυξιακό πυλώνα για την Κρήτη. Στο προσεχές μάλιστα διάστημα αναμένονται οι εντάξεις και άλλων ανάλογων έργων στην ΟΧΕ Περιοχών UNESCO Κρήτης (Σαμαριά-Ψηλορείτης-Σητεία).
