Το Χριστόψωμο είναι το παραδοσιακό ψωμί του Χριστουγεννιάτικου τραπεζιού. Ένα ψωμί αφιερωμένο στην γέννηση του Χριστού, γεμάτο στολίδια. Συμβολίζει τη Γέννηση του Χριστού και δεν κόβεται με μαχαίρι αλλά με τα χέρια. Ανήμερα Χριστουγέννων ο νοικοκύρης παίρνει το χριστόψωμο, το σταυρώνει, το κόβει και το μοιράζει σ’ όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονται στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Μερικοί, εδώ βλέπουν ένα συμβολισμό της Θείας Κοινωνίας, όπως ο Χριστός έδωσε τον άρτο της ζωής σε όλη την ανθρώπινη οικογένειά του
Το έθιμο του Χριστόψωμου αποτελεί μια συνήθεια βαθιά ριζωμένη στη χώρα μας και θεωρείται έργο θείο κι έθιμο καθαρά Χριστιανικό. Κατά τόπους, το συναντάμε σε παραλλαγές μορφών ή ονομασιών όπως: «το ψωμί του Χριστού», «Σταυροί», «βλάχες» κ.ά.
Εκτός από τα καθαυτό χριστόψωμα συνηθίζονται και άλλου είδους ψωμιά για τα Χριστούγεννα. Στη Δυτική Μακεδονία ζυμώνουν μικρά ψωμάκια για τα παιδιά που λένε τα κάλαντα, καθώς και ειδικές κουλούρες για τα βόδια και τα άλλα ζώα του σπιτιού τους.
Υλικά
2 φλιτζ. νερό χλιαρό
1 φακελάκι μαγιά ξερή
4 κουτ. σούπας μέλι
1 κουτ. σούπας ζάχαρη
1 κιλό αλεύρι σκληρό για ψωμί + 4 – 5 κουτ. σούπας, για την επιφάνεια εργασίας και το ταψί
1/2 κουτ. γλυκού αλάτι
1 κουτ. σούπας γλυκάνισο
1/2 κουτ. γλυκού μαχλέπι, κοπανισμένο
1/3 φλιτζ. ελαιόλαδο + λίγο, για τη λεκάνη και το ταψί
Στόλισμα
1 καρύδι ολόκληρο
λίγα αμύγδαλα λευκά
λίγες σταφίδες
μερικά καρφάκια γαρύφαλλου
σουσάμι
Επάλειψη
1 κουτ. σούπας μέλι
2 κουτ. σούπας νερό καυτό
