Βρίσκεται σε μια αρχαία πόλη, που αποτελούσε κέντρο του Μινωικού πολιτισμού – Γιατί ονομάστηκε έτσι
Περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιανατολικά του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη βρίσκεται το «φαράγγι των νεκρών».
Η ονομασία του δεν κρύβει κάποια ιστορία τρόμου, όπως συνηθίζεται να πιστεύεται, αλλά πρόκειται για μία αρχαία παράδοση.
Το φαράγγι των νεκρών
Το «φαράγγι της Ζάκρου», όπως είναι η επίσημη ονομασία του, διασχίζει την αρχαία πόλη της Ζάκρου στο Δήμο Σητείας στο Λασίθι. Αποτελεί το τελευταίο τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, που ξεκινάει απο την Πορτογαλία, διασχίζει τη νότια Μεσόγειο, την Ελλάδα από βορρά προς νότο και την Κρήτη από τα δυτικά προς τα ανατολικά και καταλήγει στην Κάτω Ζάκρο.
Η κοίτη του συγκεντρώνει τα νερά από δύο κυρίως ρέματα, των Αδραβάστων και της Πάνω Ζάκρου, που συνενώνονται στην τοποθεσία Λενικά.
Απέκτησε το προσωνύμιο «φαράγγι των νεκρών», γιατί οι αρχαίοι Μινωίτες χρησιμοποιούσαν τις σπηλιές στα απότομα τοιχώματα του φαραγγιού για να θάβουν τους νεκρούς τους. Η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει έντονο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον καθώς αποτελούσε ένα από τα κύρια κέντρα του Μινωικού πολιτισμού, σύμφωνα με τη mixanitouxronou.gr.
Θεωρείται ότι υπήρξε ένα από τα τέσσερα κύρια διοικητικά κέντρα των Μινωιτών ενώ το προστατευμένο λιμάνι της και η στρατηγική της θέση την κατέστησαν σημαντικό εμπορικό κέντρο για το εμπόριο προς τα ανατολικά.
Στην πόλη κυριαρχούσε το παλάτι της Ζάκρου, το οποίο κτίστηκε το 1900 π.Χ., ανοικοδομήθηκε το 1600 π.Χ και καταστράφηκε το 1450 π.Χ μαζί με τα υπόλοιπα κέντρα του Μινωικού πολιτισμού.
Το παλάτι της Ζάκρου
Η Ζάκρος ανασκάφηκε πρώτη φορά από τον Ντ. Χόγκαρθ της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών οπότε και αποκαλύφθηκαν δώδεκα σπίτια. Παρά την αρχαιολογική αξία των ευρημάτων, η ανασκαφή δεν συνεχίστηκε.
Το 1961 ο αρχαιολόγος Νικόλαος Πλάτων ξεκίνησε εκ νέου την ανασκαφή και ανακάλυψε το Παλάτι της Ζάκρου, το οποίο ήταν το τέταρτο πιο σημαντικό στη Μινωική Κρήτη, μετά των Κνωσσού, Φαιστού και Μαλίων.
Η συνολική έκταση του ανακτόρου και των παραρτημάτων του ξεπερνά τα 8.000 τετραγωνικά μέτρα και υπολογίζεται ότι στο χώρο αυτό υπήρχαν περίπου 300 διαμερίσματα διαφόρων χρήσεων, μαζί με τους ορόφους.
Η αρχιτεκτονική δομή του ανακτόρου ακολουθεί εκείνη των άλλων μινωικών ανακτόρων του νησιού: γύρω από μία κεντρική αυλή αναπτύσσονται τα υπόλοιπα κτίρια (εργαστήρια, δωμάτια κατοικίας κ.ά.), υπάρχουν αίθουσες με πολύθυρα και δεξαμενές καθαρμών.
Στον χώρο ανακαλύφθηκαν επίσης αγγεία και αργιλικές πλάκες με επιγραφές σε Γραμμική Α. ενώ από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα ήταν ο αρχαίος λαβύρινθος, που έμοιαζε με τους αντίστοιχους της Κνωσού και της Φαιστού.
Σήμερα, τμήματα του παλατιού, που βρίσκονται δίπλα στη θάλασσα, καθώς και τα ερείπια όλης της αρχαία πόλης είναι εμφανή και επισκέψιμα και προσελκύουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο.
