25η Μαρτίου και ο νους όλων… ή σχεδόν όλων, τρέχει στο 1821, στην Ελληνική Επανάσταση, που φέτος γιορτάζουμε τα 200 χρόνια της, στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, στους Βαγγέληδες που γιορτάζουν… Όμως υπάρχουν και οι «άλλοι», οι αμετανόητα καλοφαγάδες, που γι’ αυτούς «25η Μαρτίου» σημαίνει μπακαλιάρος σκορδαλιά. Γιατί όμως μπακαλιάρος και σκορδαλιά τη μέρα τούτη;
Αν και οι περισσότεροι των νέο Ελλήνων δεν συνηθίζουν να νηστεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, οι περισσότεροι ακολουθούν πιστά το έθιμο που επιτάσσει να τρώμε τηγανιτό μπακαλιάρο με σκορδαλιά κάθε χρόνο, μια μέρα σαν κι αυτή, που ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης (…).
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι γιορτή χαρμόσυνη και σημαντική για την Ορθοδοξία, η αυστηρή νηστεία καταλύεται και οι πιστοί μπορούν να καταναλώνουν ψάρι, λάδι και κρασί. Να σημειώσουμε ότι σε όλα ο Έλληνας έχει βρει τα «παραθυράκια», έτσι και στην Μεγάλη Σαρακοστή υπάρχουν οι εξαιρέσεις που μας επιτρέπουν να βάλουμε «κάτι» στο στόμα μας: «Των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου. Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου καταλύουμε και ψάρι. Την Κυριακή των Βαϊων καταλύουμε ψάρι», όπως αναφέρει το ethnos.gr.
Γιατί, όμως, επιλέχθηκε ο μπακαλιάρος για μετά… την παρέλαση;
Η επιλογή του παστού μπακαλιάρου έγινε τα παλιά τα χρόνια, τότε που τα ψυγεία δεν υπήρχαν. Όσοι ζούσαν κοντά στη θάλασσα είχαν την δυνατότητα να τρώνε φρέσκα ψάρια, αλλά όσοι κατοικούσαν στην ενδοχώρα είχαν πρόβλημα να προμηθευτούν φρέσκο ψάρι. Αν και ψάρι που δε απαντάται στα νερά της Μεσογείου, ο μπακαλιάρος ήταν εύκολα διαθέσιμος στους Έλληνες ήδη από τον 15ο αιώνα. Ο μπακαλιάρος ήταν φτηνός και εύκολος στη συντήρηση – αφού γινόταν εύκολα παστός – γεγονός που τον κατέστησε ιδιαίτερα δημοφιλή στην χώρα μας.
Καθώς, λοιπόν, οι Έλληνες ήθελαν να γιορτάσουν αυτή τη μεγάλη μέρα με το διττό συμβολισμό τρώγοντας κάτι ιδιαίτερο που δεν είχαν συχνά στο τραπέζι τους, η επιλογή του παστού μπακαλιάρου ήταν μονόδρομος για όσους δεν ήταν αρκετά πλούσιοι και τυχεροί για να βρουν φρέσκο ψάρι εγκαίρως. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο παστός μπακαλιάρος έγινε ένα από τα εθνικά μας πιάτα και βρίσκεται πάντα στο τραπέζι της 25ης Μαρτίου, συνήθως παρέα με μπόλικη σκορδαλιά. Η σκορδαλιά τώρα που συνοδεύει το τηγανητό ψάρι τι είναι;
Το απαραίτητο συνοδευτικό!
Η σκορδαλιά, γνωστή σε πολλούς και ως αλιάδα, είναι ένα συνοδευτικό πιάτο που μοιάζει με πουρέ το οποίο φτιάχνεται αναμιγνύοντας λιωμένο σκόρδο με μια παχύρρευστη βάση η οποία μπορεί να είναι πουρές πατάτας, καρύδια, αμύγδαλα ή βρεγμένο μπαγιάτικο ψωμί -και ρίχνοντας στο τέλος ελαιόλαδο ώστε να δώσει στο μείγμα μία απαλή, κρεμώδη υφή. Παραλλαγές της βασικής συνταγής περιλαμβάνουν τα αυγά ως το υλικό που δίνει την κρεμώδη υφή, κάνοντας το λιγότερο ή και καθόλου παχύρρευστο, δίνοντας ένα αποτέλεσμα παρόμοιο με το γαλλικό αγιαλί. Στα νησιά του Ιονίου, η σκορδαλιά σερβίρεται με μπακαλιάρο και συνήθως με λεμόνι αντί ξύδι.
Η σκορδαλιά θεωρείται το σύγχρονο αντίστοιχο του αρχαίου «σκορόθαλμου». Καλή όρεξη λοιπόν και με υγεία τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση…
