Η Πομπηία ήταν πόλη της νότιας Ιταλίας, στην πλευρά της Τυρρηνικής θάλασσας, κοντά στη σημερινή Νάπολη. Χτίστηκε τον 5ο αιώνα από τους Έλληνες στις ακτές της Καμπανίας στους πρόποδες του Βεζούβιου, κοντά στη Ρώμη. Η Πομπηία έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων και είχε επηρεαστεί πολύ από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Η τοποθεσία της και το κλίμα της ήταν περίφημα, πράγμα που την έκανε το καλύτερο θέρετρο της αρχαίας Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους με αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης.
Η Πομπηία ήταν πόλη ανθηρή, με πληθυσμό 20.000-30.000 κατοίκους. Το 62 μ.Χ. έγινε ένας σφοδρότατος σεισμός, που συντάραξε την ωραία και πλούσια αυτή πόλη. Αλλά ο σεισμός αυτός δεν ήταν παρά το προμήνυμα για την ολοσχερή καταστροφή της. Πράγματι λίγα χρόνια αργότερα, στις 24 Αυγούστου 79 μ.Χ., μετά από μια φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, ένα τεράστιο κύμα από λάβα, στάχτη και φωτιά έθαψε για πάντα, μέσα σε λίγες ώρες, την εύθυμη, σπάταλη και πανέμορφη ρωμαϊκή πόλη. Στην αρχή σηκώθηκε ένα φοβερό σύννεφο από στάχτη, η οποία σκέπασε την πόλη σε ύψος ενός μέτρου. Μόλις αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι της Πομπηίας τη θεομηνία, άρχισαν να τρέπονται σε φυγή, παίρνοντας ο καθένας ό,τι μπορούσε να προφτάσει τις συνταρακτικές εκείνες στιγμές. Πολλοί όμως άλλαξαν γνώμη και ξαναγύριζαν αλλά τους έπιανε παραλυσία από τον πανικό.
Ύστερα από το σύννεφο της στάχτης, κατέκλυσε την πόλη μία αφάνταστη καταιγίδα από ηφαιστειακά αναβλήματα και κίσσηρι (ελαφρόπετρα), που την σκέπασαν σε ύψος 3 και περισσότερα μέτρα, πάνω δε σ’ αυτές επικάθησε νέο στρώμα από στάχτη και πέτρες, ώστε η σημερινή επίχωση φτάνει τα 6-7 μέτρα. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 2.000 άτομα τάφηκαν ζωντανά και πέθαναν έτσι από ασφυξία.
Η παλαιά πόλη είχε ξεχαστεί και κανείς δεν ήξερε την ύπαρξή της. Πρώτη ανακάλυψη τμήματος της Πομπηίας έγινε το 1592, τυχαία, κατά τις εργασίες για την κατασκευή του υπόγειου υδραγωγείου της πόλης Τόρε Ανουντσιάτα που βρίσκεται εκεί κοντά. Τότε βρέθηκαν πολλά σημαντικά αντικείμενα, που μαζί με όσα ανακάλυψαν σε κατοπινές ανασκαφές αποτελούν σήμερα έναν πραγματικό θησαυρό τέχνης. Οι ανασκαφές έφεραν την Πομπηία ζωντανή στα μάτια μας, αποκαλύπτοντας πολλές λεπτομέρειες της καθημερινότητας των κατοίκων της. Διασώθηκαν, προστατευμένες απ’ τη φθορά του χρόνου, όλες οι πλούσιες επαύλεις, με τις πολυάριθμες τοιχογραφίες τους, η αγορά, οι πολυάριθμοι ναοί, το μικρό και το μεγάλο θέατρο, οι αψίδες, οι κρήνες, τα καταστήματα, τα ιδιωτικά σπίτια. Διασώθηκαν και λεπτομέρειες που μας δείχνουν τον ξαφνικό θάνατο της πόλης, από την καθημερινή ζωή που διακόπηκε απότομα. Άνθρωποι που έτρωγαν ξαπλωμένοι στα ανάκλιντρα, άνθρωποι που πνίγηκαν απ’ τις αναθυμιάσεις προσπαθώντας να ξεφύγουν απ’ το φριχτό θάνατο. Στα τραπέζια των πανδοχείων βρέθηκαν παρατημένα τα κύπελλα και τα πιάτα, σ’ ένα δωμάτιο βρέθηκαν τα σώματα επτά παιδιών που ο θάνατος τα είχε προλάβει ενώ έπαιζαν, όπως αναφέρει το meteo24news.gr.
Ασύγκριτα μεγάλη είναι η αξία των ερειπίων της Πομπηίας, γιατί μας έδωσε μια ιδέα ρωμαϊκής πόλης στο σύνολό της, μέσα στην άνθηση της ακμής και του πλούτου της. Οι ανακαλύψεις αυτές τράβηξαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον, Ποιητές, πεζογράφοι, καλλιτέχνες και γενικά ολόκληρος ο διανοούμενος κόσμος στράφηκε προς την Πομπηία. Ο Φρίντριχ Σίλερ αφιέρωσε ωραιότατα ποιήματα στη νεκρή πολιτεία, ο δε Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον εμπνεύστηκε το μυθιστόρημα Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας.
Οι κάτοικοι της Πομπηίας «ψήθηκαν» από θερμά και τοξικά κύματα αέρα
Η έκρηξη του Βεζούβιου σήμανε το οριστικό τέλος της πόλης της Πομπηίας και των κατοίκων της. Ηφαιστειακά υλικά και τέφρα σκέπασαν όλη την πόλη, μέχρι που την αφάνισαν. Τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν δημοσιευθεί από ειδικούς μέσα στο πέρασμα των αιώνων εντυπωσιάζουν και παράλληλα σοκάρουν, αφού μιλούν για κυριολεκτικό «ψήσιμο» των ανθρώπων από θερμά κύματα.
Μέχρι σήμερα η επικρατέστερη θεωρία για τον θάνατο των κατοίκων της Πομπηίας ήταν η ασφυξία από την εισπνοή τέφρας. Ωστόσο, ο Ιταλός ηφαιστειολόγος Giuseppe Mastrolorenzo επισημαίνει στο National Geographic ότι μέσα από εκτενή έρευνα που διεξήγαγε μαζί με την ομάδα του εισάγοντας τα δεδομένα της έκρηξης σε ειδικό προσομοιωτή, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Βεζούβιος που βρισκόταν περίπου δέκα χιλιόμετρα από την Πομπηία, έκανε 6 διαδοχικές πυροκλαστικές εξάρσεις με αποτέλεσμα θερμά κύματα να αγκαλιάσουν το έδαφος, ενώ παράλληλα ο αέρας μετέφερε τοξικά αέρια και τέφρα. Οι περισσότεροι από του εκατοντάδες θανάτους, προήλθαν κατά τη διάρκεια του τέταρτου θερμού κύματος, όπως αναφέρει η mixanitouxronou.gr.
Ο ηφαιστειολόγος Mastrolorenzo διευκρινίζει ότι: «Οι θερμοκρασίες τόσο στους εσωτερικούς, όσο και στους εξωτερικούς χώρους έφτασε τους 300 βαθμούς Κελσίου. Θερμοκρασία ικανή να σκοτώσει εκατοντάδες ανθρώπους σε κλάσματα του δευτερολέπτου».
Τα θύματα υπέστησαν θερμικά σοκ με αποτέλεσμα να προκληθεί άμεση νεκρική ακαμψία η οποία ευθύνεται για την παραμορφωμένη στάση με την οποία βρέθηκαν τα περισσότερα σώματα. Αυτό που προκαλεί εντύπωση ακόμα και σήμερα είναι τα «ανθρώπινα εκμαγεία» όπου οι αρχαιολόγοι γέμισαν με γύψο στις ανθρώπινες κοιλότητες. Έτσι φαίνεται ανάγλυφο το σώμα, οι πτυχώσεις από τα ρούχα, ακόμη και οι εκφράσεις του προσώπου. Σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και η αγωνία του θανάτου ήταν εμφανής από την στάση του σώματος. Flickr Γεγονός είναι πως ο δυνατός σεισμός που είχε προηγηθεί το 62 μ.Χ και έγινε αισθητός όχι μόνο στην Πομπηία, αλλά και σε τρεις γειτονικές πόλεις ήταν απλά μια μικρή προειδοποίηση για την ολική καταστροφή που θα αφάνιζε την όμορφη πόλη μαζί με όλους τους κατοίκους της.
